Vincent van Gogh
Flowering Plum Tree
1887

Kameido Ume (Japanese apricot) Garden
1857
from the series “One Hundred Famous Views of Edo”

Rozumiem, że niezwykle silny wpływ na secesję wywarła japońska sztuka ukiyo-e , która pojawiła się w Europie w latach 60. XIX wieku, ale dlaczego Vincent van Gogh tak dokładnie kopiował prace Hiroshige?

Vincent van Gogh “Bridge in the Rain”

Vincent van Gogh “La Courtisane”

Zacznijmy od początku, czyli co to w ogóle jest ukiyo-e “obrazy pływającego świata”, oznacza rodzaj japońskiego malarstwa i drzeworytu okresu Edo (czyli między XVII a XIX wiekiem). W tym czasie w Japonii artyści zaczęli obracac się w stronę świata rozrywki (plywajacy świat – rozrywka) oznaczajacego teatr kabuki i teatr kukiełkowy -bunraku jak i domy gejsz aż po drzeworyty erotyczne shunga.

Nishikawa Sukenobu “Furyo Iro Kaiawase” 1711

Podstawowe cechy najwazniejsze dla estetyki kultury japońskiej to wytwornosc (miyabi), prostota (makoto) i wrażliwosc (aware).

Przesiaknięte tą estetyką jest wszystko przez kimona, gejsze, samuraje, codzienną etykietę, wnetrze domu, kaligrafia, ceremonię herbacianą…

Zainteresowanie artystów europejskich na początku ograniczało się do zabiegów formalnych, takich np. jak umieszczanie dekoracji japońskiej i atrybutów japońskich w obrazach modernistycznych, potem stało się znacznie głębsze i bardziej złożone, polegało m. in. na sięganiu po takie japońskie środki artystycznego wyrazu jak: kadrowanie, sylwetowość itd.

W Polsce najbardziej znanym kolekcjonerem sztuki japońskiej, w tym drzeworytów ukiyo-e, był Feliks Jasienski. Niestety, pasja ta nie spotkała się ze zrozumieniem mu współczesnych ze względu na nieprzyjemne przyjęcie jego kolekcji w roku 1901. Wywołał wtedy skandal wywieszając na wystawie w Zachęcie napisy “Trzeba zrozumieć, że herbata chińska, a sztuka japońska to są dwie rzeczy odmienne” oraz “Nie dla bydła.”